چگونگی کارکرد

در بیشتر سیستمها، پس از اینکه مشتری پول خود را در بانک واریز می‌کند یک رسید کاغذی به عنوان سند این کار دریافت می‌کند. این سند نشاندهنده بدهی بانک به آن فرد است. بانک در عین حال وامهایی را برای مشتریانی که قصد وام گرفتن دارند می‌دهد. در این سیستم بانک تنها بخشی از ذخیره‌های مورد نیاز برای بازپرداخت حسابهای پس انداز را دارا است.آیین نامه وصول مطالبات

تمامی مشتریان بانک حق درخواست پول خود را که در بانک پس انداز نموده بودند در هر زمان دارند. اگر تمامی مشتریان در هر زمانی قصد کنند پول خود را خارج کنند بحران ایجاد خواهد شد. زیرا بانک تنها مقدار کمی از کل موجودیها را واقعاً دارا است. در این شرایط معمولاً بانک ورشکست خواهد شد. به دلیل وجود بانک مرکزی این اتفاق در دنیای مدرن بسیار نادر است. ولیکن وقتی که بانک مرکزی به جای اجازه ورشکستگی به بانک، پول جدید برای باز پس دادن بدهیهای بانک ایجاد می‌کند به حجم نقدینگی افزوده می‌شود که باعث ایجاد تورم می‌گردد. از این رو در دنیای مدرن بحران بانکی اتفاق نمیفتد ولیکن تورم به مساله شایعی تبدیل گشته‌است.

در شرایط عادی گردش مالی در هر کشوری سیستم بانکداری ذخیره کسری معمولاً به طور عادی کار می‌کند. در این شرابط تنها تعداد کمی از مشتریان اقدام به باز پس گرفتن پس اندازهای خود از بانک می‌کنند.

مثال

حالتی را در نظر بگیرید که در آن نرخ ذخیره 10 درصد باشد. در این حالت بانک در هر زمان تنها 10 درصد کل مبلغ بدهیهای خود را دارا است. از این رو اگر 1000 دلار در بانک واریز شد این 1000 دلار به 9954 دلار می‌تواند در 50 مرتبه وام دهی تبدیل شود. این افزایش به صورت زیر است. در مرحله اول به دلیل نرخ ذخیره 10 درصد تنها بانک 100 دلار را نگهداشته و 900 دلار را وام می‌دهد. مشتری که وام گرفته‌است احتمال زیاد این پول را برای خرید کالایی مصرف می‌کند. فرد دوم که این پول را دریافت می‌کند احتمال زیاد این پول را در بانک دیگری واریز می‌کند. در بانک دوم نیز به دلیل اینکه نرخ ذخیره 10 درصد است از این 900 دلار 90 دلار نگهداشته شده و 810 دلار وام داده می‌شود. این چرخه همینطور ادامه می‌یابد تا جایی که 1000 دلار اولیه تبدیل به 9954 دلار می‌گردد که باعث ایجاد 10 برابر پول در حجم نقدینگی می‌گردد.حقوق بانکی

تولید پول

در بانکداری مرکزی مدرن، بانک مرکزی ارتباط بین بانکهای مختلف را ایجاد می‌کند و جلوی ورشکستگی بانک را می‌گیرد. بانکداری ذخیره کسری حجم نقدینگی را افزایش می‌دهد ولیکن خطر ورشکستگی بانک به دلیل نداشتن بدهیها را نیز زیاد می‌کند.دوره وصول مطالبات

در سیستم بانکداری ذخیره کسری به همراه بانک مرکزی دو نوع پول وجود دارد:

1- پول بانک مرکزی: پولی است که توسط بانک مرکزی ایجاد شده‌است و ممکن است به صورت فلزات گرانبها، کالا، چک تضمین شده، سکه و یا پول الکترونیکی باشد.

2- پول بانکها: پولی که باید برای بدهیهای بانک به مشتریان پرداخت شود.

هنگامی که پول بانک مرکزی وارد چرخه می‌شود به ذخیره‌های بانک اضافه می‌گردد.